Người Phụ Nữ Việt Mang Ẩm Thực Quê Hương Đến "Nóc Nhà Thế Giới" Nepal

(NS) - Chị Kim Cương, người phụ nữ gốc TP HCM, đã vượt qua nhiều khó khăn tại Nepal để xây dựng thành công chuỗi bốn nhà hàng Việt tại thủ đô Kathmandu, từng bước đưa ẩm thực Việt Nam, đặc biệt là phở và bánh mì, đến gần hơn với người dân và du khách tại "nóc nhà thế giới".

Ở thủ đô Kathmandu của Nepal, chị Kim Cương, chủ của bốn nhà hàng Việt, vẫn không quên những ký ức về cảnh phải xếp hàng dài sau hơn 100 người để nhận bình gas về nấu phở vào năm 2010. Đó là thời điểm Nepal, đất nước được mệnh danh là "mái nhà thế giới", đang chìm trong khủng hoảng nhiên liệu nghiêm trọng, buộc hàng nghìn người phải quay lại phương pháp đun nấu bằng củi. Chính trong bối cảnh đầy thách thức đó, chị Kim Cương đã khởi nghiệp quán ăn Việt đầu tiên của mình tại khu dân cư Lazimpat.

"Gần chục tiếng mới xong nồi phở, nhưng khách đang ăn dang dở thì mất điện, lại phải đóng cửa. Tức mà nước mắt tự rơi lã chã", chị Cương, 46 tuổi, chia sẻ về những ngày đầu gian nan.

Chị Kim Cương quê ở TP HCM, lớn lên trong một gia đình có truyền thống làm nhà hàng. Năm 2005, chị kết hôn với anh Dol Bhahadur Thapa Saru, người Nepal. Năm năm sau, chị theo chồng về định cư tại thủ đô Kathmandu.

Khi mới đến, chị Cương vô cùng bất ngờ khi hầu hết người Nepal không hề biết về Việt Nam. Ngay cả tại khu Thamel sầm uất, trung tâm du lịch, ít ai biết Việt Nam nằm ở đâu trên bản đồ. Cộng đồng người Việt tại Nepal lúc bấy giờ chưa đến 100 người. Nhìn những nhà hàng Trung Quốc đông nghịt khách, chị Cương cảm thấy tủi thân và đó chính là động lực thôi thúc chị: "Đó là lý do thôi thúc tôi nhất định phải đưa ẩm thực Việt đến đất nước này".

Nằm trên dãy Himalaya, cách Việt Nam 2.400 km, việc tìm một chai nước mắm ở Nepal cũng là điều khó khăn. Tuy nhiên, sau nhiều đêm trăn trở và được chồng động viên, Kim Cương quyết định mở một quán ăn nhỏ với các món đơn giản như phở, cơm sườn, chả giò và gỏi cuốn. Cứ hai tuần một lần, chị ruột của Cương phải mang nguyên liệu như nước mắm, bánh tráng, bún, bánh phở từ Việt Nam sang.

Người Nepal theo đạo Hindu nên việc tìm thịt bò rất hiếm. Chị phải tìm nguồn cung từ Thái Lan. Người phụ nữ Việt này đã đi khắp nơi để tìm hiểu khẩu vị địa phương, từ đó tìm ra công thức phù hợp với người dân bản địa. Chị cũng nhận ra bí quyết để nước dùng phở trong và không có váng mỡ là rất quan trọng.

Khi thực đơn vừa bắt đầu ổn định và khách bắt đầu tìm đến, cũng là lúc chị phải đối mặt với cú sốc do khủng hoảng nhiên liệu. Thời điểm đó, Nepal thường xuyên cúp điện từ 12-18 tiếng mỗi ngày, không đủ xăng dầu để chạy máy phát điện, và gas thì phải xếp hàng dài để mua.

Chị Cương vẫn nhớ như in lần giữa trưa, quán đang đông khách thì mất nước. Mọi hoạt động nấu nướng, rửa bát đều phải dừng lại. Chị gọi xe bồn từ 14h, họ hẹn sẽ đến sớm nhưng đợi đến nửa đêm vẫn không thấy đâu, gọi điện thì họ tắt máy. Quán buộc phải treo bảng tạm đóng cửa. "Tôi tính bỏ nhưng nhìn căn bếp ngổn ngang hành ngò, lá húng mà mọi người cất công mang sang, lại bật dậy tiếp tục", chị Cương kể lại khoảnh khắc động lực quay trở lại.

Vài ngày sau, chị mở nhà hàng lại, đốt nến cho khách đến ăn. Khoảng 90% khách đến là nhờ truyền miệng, người này ăn xong giới thiệu cho người kia. Một lần, một vị khách 70 tuổi đến để lần đầu thử món Việt. Ông khen phở thơm, thích mùi hoa hồi và quế, ít dầu mỡ. Lúc ra về, ông để lại 100 rupee tiền tip và dặn Cương "cố lên nhé", khiến chị suýt bật khóc vì xúc động. "Tôi thấy công sức của mình như được đền đáp", chị nói.

Năm 2018, chị về Việt Nam, mỗi ngày thức dậy từ 4h sáng để đến lò bánh mì ở quận Bình Tân, TP HCM, học làm bánh. Tuy nhiên, công việc nhà hàng cứ cuốn đi cho đến giữa tháng 4/2025, chị mới có thể mang công thức ra làm lại.

Làm bánh mì không hề dễ dàng, chị liên tục thất bại. Bà chủ nhà hàng cùng ông bếp trưởng 60 tuổi đã thử hàng chục mẻ bánh rồi lại đổ bỏ vì bánh bị cứng, xẹp, không nở đều. Đến lần thứ 10, họ nói với nhau nếu hỏng nữa thì sẽ dừng hẳn, nhưng bất ngờ mẻ bánh đó lại thành công: vỏ bánh giòn, nhẹ, phồng, đặc ruột, đúng kiểu bánh mì Sài Gòn.

Hôm đó, chị mang 10 ổ bánh vừa ra lò đến gặp nhóm bạn. Cả nhóm ăn ngon lành, và từ đó chiếc xe bánh mì Việt ra đời tại khu du lịch sầm uất Chaksibari Marg Thamel ở Kathmandu. Đây là món ăn còn khá mới lạ với người Nepal nhưng họ dễ dàng đón nhận, nhờ thói quen ăn nhiều sandwich. Người dân Nepal rất thích thú khi ăn bánh mì cùng pate, bơ, cá mòi, thịt quay, thịt nướng kèm chút rau ngò, dưa leo và ớt.

Trong 15 năm qua, chị Kim Cương đã mở ba nhà hàng Phở 99 tại Kathmandu ở các khu Boudhanath, Jhamsikhel, Lazimpat, cùng với một quán Phở Việt Nam nằm trong phố Thamel do chị ruột của Cương quản lý.

Trong ba năm đầu, chị Cương thường xuyên thấy khách nhìn thực đơn rồi hỏi "phở là gì?". Nhưng hiện tại, chị tự hào khi 90% người Nepal, đặc biệt ở Kathmandu, đều biết đến món ăn này. Một số người từng đến Việt Nam còn kể lại với chị những nơi họ đã ghé thăm, những món ăn họ đã thưởng thức. "Tôi cảm thấy tự hào", chị Cương chia sẻ.

Anh Shraban Adhikari, 42 tuổi, một hướng dẫn viên ở Kathmandu, cho biết ẩm thực Đông Nam Á trước đây không phổ biến ở Nepal vì người dân chỉ chuộng vị cay nồng của cà ri. Tuy nhiên, lần đầu ăn gỏi cuốn tại nhà hàng chị Cương gần Đại Bảo tháp Boudhanath vào năm 2022 đã khiến anh thay đổi suy nghĩ. "Vị tươi của rau sống, thịt, hài hòa cùng nước chấm", anh nói. Từ đó, anh và bạn bè đã tìm hiểu và giới thiệu ẩm thực Việt cho nhau. Khoảng 5 năm nay, ẩm thực Việt bắt đầu trở nên nổi tiếng tại Kathmandu.