TP HCM Đối Mặt Nguy Cơ Hụt Thu 33.000 Tỷ Đồng/Năm Do Thay Đổi Cơ Chế Thu Ngân Sách Đất Đai

(NS) - Đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng nếu TP HCM phải nộp 30% nguồn thu từ đất về ngân sách trung ương, thành phố sẽ hụt thu khoảng 33.000 tỷ đồng mỗi năm, gây ảnh hưởng lớn đến các dự án đầu tư công trọng điểm như đường sắt đô thị.

Sáng 26/5, tại phiên thảo luận dự án Luật Ngân sách sửa đổi của Quốc hội, Chính phủ đã đề xuất điều chỉnh nguyên tắc và tỷ lệ phân chia nguồn thu giữa ngân sách trung ương và địa phương. Mục tiêu là đảm bảo nguồn thu cho địa phương thực hiện các nhiệm vụ được giao.

Theo dự thảo, các thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng... có thể chỉ được giữ lại 70-80% nguồn thu từ tiền sử dụng, thuê đất (trừ khoản thu từ sử dụng đất gắn với tài sản do trung ương quản lý), thay vì được giữ toàn bộ như hiện nay. Phần còn lại 20-30% sẽ được nộp vào ngân sách trung ương.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM, đồng tình với việc điều chỉnh phân chia để cân đối kế hoạch đầu tư dài hạn. Tuy nhiên, ông cho rằng việc địa phương chỉ còn giữ lại 70% nguồn thu từ đất là không phù hợp với TP HCM.

Ông Ngân phân tích, để đáp ứng nhu cầu đầu tư công đến năm 2030, TP HCM cần huy động 1,1 triệu tỷ đồng vốn ngân sách. Với nguồn thu từ đất dự kiến là 550.000 tỷ đồng, nếu phải điều tiết 30% về trung ương, TP HCM sẽ hụt thu khoảng hơn 33.000 tỷ đồng mỗi năm. Điều này sẽ tác động lớn đến các kế hoạch đầu tư công của thành phố, đặc biệt là nhu cầu đầu tư cho hệ thống đường sắt đô thị lên tới 40 tỷ USD, cùng các dự án mở rộng đường kết nối với Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và xây dựng cầu. Ông Ngân đề xuất trước mắt 10 năm tới chưa nên thu khoản này, hoặc nếu thu chỉ nên ở mức 5-10%. Theo ông, việc chưa điều chỉnh ngay tỷ lệ này sẽ giúp phát huy tiềm năng của các địa phương khi hợp nhất, sáp nhập và mở rộng không gian phát triển, đặc biệt là Hà Nội và TP HCM với nhiều dự án đầu tư lớn.

Đại biểu Nguyễn Thành Nam, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Phú Thọ, ủng hộ việc về lâu dài cần giảm dần tỷ trọng nguồn thu từ sử dụng đất trong tổng thu ngân sách địa phương, và thay vào đó các địa phương cần quy hoạch, quản lý đất đai bền vững, minh bạch. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, đặc biệt với các tỉnh chưa tự cân đối được ngân sách, khoản thu tiền sử dụng đất vẫn chiếm tỷ trọng cao và là nguồn chủ yếu cho đầu tư phát triển. Ông Nam cũng chỉ ra rằng để khai thác nguồn thu từ đất, địa phương phải chi rất nhiều cho quy hoạch, thu hồi, bồi thường giải phóng mặt bằng, và xây dựng hạ tầng, các chi phí này sẽ ngày càng tăng do lạm phát.

Theo đại biểu Nam, nếu áp dụng tỷ lệ mới cho các địa phương chưa tự cân đối được ngân sách, trung ương sẽ phải điều tiết lại, kéo dài thời gian và tăng chi phí hành chính, đi ngược lại chủ trương phân cấp phân quyền. Do đó, ông đề nghị dự luật vẫn giữ nguyên ngân sách địa phương hưởng 100% khoản thu từ sử dụng đất, cho thuê đất đối với các địa phương chưa cân đối được ngân sách. Điều này sẽ giúp địa phương đảm bảo nguồn lực để sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Ông cũng mong muốn Quốc hội giao Chính phủ quy định chi tiết để phù hợp với tình hình thực tế của từng địa phương sau sắp xếp, sáp nhập trong từng giai đoạn cụ thể.

Phó đoàn Trà Vinh Thạch Phước Bình đề xuất mở rộng quyền tự chủ ngân sách gắn với năng lực quản trị địa phương. Ông cho rằng hiện nay, các địa phương được giao nhiệm vụ lớn trong phát triển kinh tế xã hội nhưng lại bị giới hạn nghiêm ngặt trong cơ chế phân bổ, điều hành và điều chỉnh ngân sách. Ông Bình chỉ ra rằng các địa phương có mức độ tự cân đối ngân sách cao như Quảng Ninh, Bình Dương, Đồng Nai lại không được mở rộng không gian chính sách tài khóa, như các mức phí, thu chi chuyển đổi số, cơ chế PPP.

Ông Bình đề xuất nguyên tắc phân quyền ngân sách theo mức độ tự chủ tài khóa. Tức là các tỉnh có tỷ lệ cân đối từ 80% trở lên sẽ được phép tự quyết một số khoản thu chi, điều chỉnh định mức nội bộ. Đồng thời, ông kiến nghị thiết lập khung ngân sách linh hoạt tại một số địa phương thí điểm như TP HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, bao gồm cơ chế luân chuyển nguồn lực, ngân sách lũy kế và đầu tư theo kết quả đầu ra.

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ Tài chính sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu, tiếp tục rà soát và báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội tỷ lệ phân chia phù hợp giữa ngân sách trung ương và địa phương (sau khi trừ tiền thu từ đất) trong năm 2026. Trong năm 2026, khi Luật Ngân sách (sửa đổi) có hiệu lực, Bộ sẽ tham mưu Chính phủ trình Quốc hội có tỷ lệ phân chia phù hợp, đảm bảo sự ổn định và phát triển lâu dài.

Cùng chuyên mục

Tin tức

Tổng thống Iran xuống đường tham gia biểu tình phản đối Mỹ, Israel

Tin tức

Thủ tướng Israel cầu nguyện cho ông Trump tại Bức tường Than khóc

Tin tức

Đại sứ quán Việt Nam mở đăng ký hỗ trợ công dân rời khỏi Israel

Tin tức

Mở nhánh rẽ mới trên cao tốc Dầu Giây – Phan Thiết để giảm ùn tắc

Tin tức

Giá vàng và dầu tăng mạnh sau khi Israel không kích Iran

Tin tức

‘Sát thủ bạo dâm’ lộ diện sau màn trả đũa kẻ cướp xe

Xem thêm