Phát minh máy sắp chữ thất bại khiến nhà đầu tư phá sản

(NS) - Phát minh máy sắp chữ tự động của James W. Paige vào cuối thế kỷ 19, dù được nhà văn nổi tiếng Mark Twain đầu tư mạnh, cuối cùng đã thất bại trước sự vượt trội của máy Linotype.

Vào cuối thế kỷ 19, ngành xuất bản báo chí đã chứng kiến sự phát triển bùng nổ, đặc biệt là ở các đô thị lớn như New York, Chicago và London. Tỷ lệ người biết chữ gia tăng, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng và giá giấy giảm đã góp phần làm tăng nhu cầu đọc tin tức hàng ngày. Để đáp ứng sự gia tăng này, các tờ báo buộc phải in nhanh hơn với số lượng lớn hơn, tạo áp lực đáng kể lên những người thợ sắp chữ, những người vẫn phải làm việc hoàn toàn thủ công vào thời điểm đó.

Quá trình sắp chữ truyền thống bằng tay rất tỉ mỉ và tốn thời gian. Với mỗi trang báo, người thợ phải lắp ráp từng ký tự một, sử dụng các chữ kim loại nhỏ. Những chữ này được đặt trong các ngăn riêng biệt của một khay lớn đặt trước mặt người thợ. Họ sẽ lần lượt nhặt từng ký tự và đặt vào một thanh sắp chữ cầm trên tay, thường là tay trái. Khi một dòng văn bản hoàn thành, người thợ sẽ điều chỉnh khoảng cách giữa các từ sao cho lề trái và phải thẳng hàng.

Nhiều dòng như vậy được lắp ráp và cố định trong một khung để tạo thành một trang hoặc một khuôn in. Khuôn này sau đó được đặt vào máy in, phủ mực và ép lên giấy để tạo ra bản in. Sau khi in xong, các chữ cái phải được làm sạch và xếp lại vào đúng ngăn của chúng để có thể tái sử dụng.

Sắp chữ bằng tay không chỉ công phu mà còn chậm, tốn kém và đòi hỏi kỹ năng cao của người thợ. Dần dần, phương pháp này không còn đủ khả năng đáp ứng nhu cầu in ấn ngày càng tăng của thế giới, dẫn đến việc nhiều công nghệ mới được thử nghiệm. Trong số đó có máy sắp chữ Paige, một cỗ máy phức tạp được thiết kế để thay thế hoàn toàn công việc của những người thợ sắp chữ.

Cha đẻ của phát minh này, James W. Paige, đã nảy ra ý tưởng về một cỗ máy sắp chữ cơ khí khi đang làm việc trong các mỏ dầu. Ông đã chế tạo chiếc máy đầu tiên tại thành phố Rochester, bang New York, Mỹ, và nộp đơn xin cấp bằng sáng chế vào năm 1872.

Cỗ máy này hoạt động thông qua một bàn phím, tương tự như máy đánh chữ. Khi người vận hành nhấn một phím, một hệ thống cơ khí phức tạp sẽ lấy ra miếng chữ kim loại tương ứng từ một tạp chí chứa hàng nghìn ký tự. Các chữ này sau đó được thả vào một kênh sắp xếp, dần dần tạo thành một dòng văn bản.

Tiếp theo, máy sẽ tự động điều chỉnh khoảng cách giữa từng từ để đảm bảo các dòng văn bản thẳng hàng trên trang in. Việc căn chỉnh này đòi hỏi những chuyển động cơ khí tinh tế và chính xác, giúp phân phối khoảng cách đều. Bộ phận căn chỉnh tự động này là phát minh của Charles E. Davis, kỹ sư cơ khí đã tham gia giám sát việc chế tạo máy sắp chữ Paige. Điều đáng chú ý là cỗ máy còn có khả năng tự động trả lại các chữ đã sử dụng vào đúng ngăn của chúng.

Khoảng năm 1880, nhà văn nổi tiếng người Mỹ Mark Twain đã gặp gỡ Paige. Twain bị cuốn hút bởi sự tinh xảo, tốc độ và tiềm năng to lớn của máy sắp chữ mới. Ông hình dung rằng cỗ máy này sẽ được các tờ báo lớn và nhà in sử dụng rộng rãi, khiến phương pháp sắp chữ thủ công trở nên lỗi thời, giống như cách máy tách bông đã tạo ra một cuộc cách mạng trong ngành dệt may.

Twain, người nổi tiếng với xu hướng đầu tư vào những phát minh đôi khi không thực tế như máy tạo hơi nước, ròng rọc hơi nước và điện báo hàng hải, đã rót 300.000 USD (tương đương khoảng 8-10 triệu USD theo giá trị ngày nay) vào máy sắp chữ Paige.

Với số tiền tài trợ từ Twain và một vài nhà đầu tư khác, Paige bắt đầu cải tiến cỗ máy của mình. Tuy nhiên, do quá cầu toàn, Paige không bao giờ hài lòng với hiệu suất của máy và liên tục điều chỉnh thiết kế. Điều này đã khiến quá trình hoàn thành bị chậm trễ tới 4 năm.

Trong thời gian đó, một phát minh khác, máy Linotype, đã xuất hiện và chứng tỏ sự vượt trội hơn hẳn. Trong khi máy sắp chữ Paige sử dụng các cánh tay cơ khí để lắp ráp từng chữ cái riêng lẻ thành từ và câu, thì máy Linotype lại đúc toàn bộ dòng chữ từ kim loại nóng chảy. Điều này giúp Linotype nhanh hơn, đơn giản hơn và thực tế hơn rất nhiều khi sử dụng trong thương mại.

Mặc dù vậy, Twain vẫn kiên định tin rằng máy sắp chữ Paige vượt trội hơn. Ông tiếp tục tài trợ cho việc phát triển cỗ máy, tích cực viết về những ưu điểm của nó và cho rằng các nhà xuất bản sẽ tiết kiệm được một khoản tiền khổng lồ nếu sử dụng nó.

Cuối cùng, khi được trình làng vào năm 1889, máy sắp chữ Paige đã không tạo được ảnh hưởng lớn trong giới xuất bản. Một số người ấn tượng với tốc độ của cỗ máy, nhưng những người khác lại nhận thấy một hạn chế lớn là nó chỉ có thể sắp được một cỡ chữ duy nhất.

Năm 1891, Hiệp hội Nhà xuất bản Báo Mỹ (ANPA) đã tổ chức một cuộc thi nhằm đánh giá khả năng của các máy sắp chữ. Paige được mời tham gia, nhưng kết quả của cuộc thi đã đánh giá máy đúc dòng (Linotype) là phù hợp nhất với "công việc báo chí thông thường".

Năm 1894, sau nhiều nỗ lực thuyết phục, tờ Chicago Herald đã đồng ý thử nghiệm máy sắp chữ Paige trong 60 ngày. Trong quá trình thử nghiệm, chữ bắt đầu bị vỡ, các sự cố diễn ra thường xuyên và tốn nhiều thời gian để sửa chữa hơn. Với hơn 18.000 bộ phận, cỗ máy quá tinh vi đến mức chỉ Paige mới biết cách sửa. Nó quá phức tạp so với nhu cầu của ngành in ấn, đặc biệt là trong môi trường báo chí nhịp độ nhanh, nơi độ bền và tính dễ bảo trì vô cùng quan trọng.

Sự thất bại của cỗ máy đã khiến các nhà đầu tư thời đó mất gần 2 triệu USD trong hơn 15 năm. Tên tuổi của Paige vẫn không được nhiều người biết đến. Ông sống trong cảnh nghèo khó cho đến khi qua đời tại Oak Park vào năm 1917.

Mark Twain đã mất một số tiền khổng lồ, cuối cùng phải tuyên bố phá sản. Sau đó, ông đã thực hiện nhiều chuyến diễn thuyết và các dự án viết lách để trả nợ cho các chủ nợ, dù không có nghĩa vụ pháp lý phải làm vậy.

Trải qua vài thập kỷ phát triển với khoản đầu tư lớn, chỉ có hai máy sắp chữ Paige được chế tạo. Một chiếc hiện đang được trưng bày tại Nhà Mark Twain ở Hartford, bang Connecticut, và chiếc còn lại được tặng cho Đại học Cornell nhưng sau đó đã bị phá hủy trong Thế chiến II.

Cùng chuyên mục

Công nghệ

Bentley Bentayga Speed 2026 ra mắt với giá từ 296.000 USD, mạnh hơn, nhẹ hơn và thể thao hơn

Công nghệ

Mitsubishi Xforce khuyến mãi tới 70 triệu đồng, đẩy mạnh cạnh tranh trong phân khúc CUV cỡ B

Công nghệ

Xe Điện Toyota và Nissan Hút Khách Tại Trung Quốc Nhờ Chiến Lược "Bản Địa Hóa"

Công nghệ

Livestream WikiFX và những điều Trader nên nắm rõ

Công nghệ

Cơ quan báo chí Việt Nam có thể đặt vấn đề chia sẻ doanh thu với Google

Công nghệ

Google 'xuống tiền' cho hơn 300 nhà xuất bản ở EU để được sử dụng tin tức

Xem thêm